LTC
Raymond C. Morris USA (ret)
Người Pháp rời Việt Nam năm 1954 sau khi đầu hàng trận Điện Biên Phủ, đánh
dấu trận chiến Đông Dương chấm dứt. Mặc dầu Việt Nam chia đôi bằng khu vực phi
quân sự nơi vĩ tuyến 17, nhưng lịch sử cho biết chiến tranh chưa thực sự kết thúc.
Chế độ cầm quyền miền Bắc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Hồ Chí Minh gần như
ngay tức khắc, bắt đầu cuộc chiến tranh du kích trong miền Nam Việt Nam, làm xụp
đổ chế độ yếu kém, chống cộng sản của chính quyền VNCH. Để đương đầu phía cộng
sản, chính quyền miền Nam tăng cường quân đội phòng vệ khu vực phiá nam vùng
phi quân sự. Cộng sản Bắc Việt quyết định đi vòng bằng cách tái xử dụng hệ thống
đường chuyển vận cũ (đường Trường Sơn cũ từ thời chống Pháp), từ phiá đông nước
Lào đi vào miền Nam Việt Nam. Con đường tiếp vận cũ của Việt Minh (danh từ xưa
Cộng Sản Bắc Việt) chạy dài xuyên qua những cánh rừng gìà nhiệt đới, rậm rạp, dốc
núi đá cheo leo rất khó di chuyển. Con đường tiếp vẫn cũ sẽ trở thành huyền thoại
đường mòn Hô Chí Minh.
Ít lâu sau, dân công khuân vác vận chuyển vũ khí đạn dược, quân dụng đi
lại dễ dàng trên con đường mòn đất đỏ, không lo sợ bị phi cơ Hoa Kỳ thả bom, đánh
phá. Con đường tiếp vận được tu bổ, mở rộng, trở nên mạch sống còn cho các hoạt
động nuôi dưỡng chiến tranh trong miền nam. Một nghiên cứu của công ty BDM
Corporation trong năm 1979, kết luận tại một thời điểm nào đó, gần 70% vật dụng
chiến tranh được đưa từ miền Bắc vào Nam trên đường mòn HCM. Không chỉ đưa binh
sĩ, vũ khí, đồ trang bị, con đường cũng là những điểm chứa hàng, căn cứ cho các
hoạt động, binh trạm cho binh sĩ tạm dừng chân trên đường vào miền Nam. Các cấp
chỉ huy quân đội VNCH tìm đủ mọi cách để ngăn chận, phá hoại con đường huyết mạch.
Quân đội Lào cũng không đủ khả năng kiểm soát các khu vực rừng núi hẻo lánh và cũng không lo vấn đề bảo vệ. Họ để cho quân đội VNCH thực hiện các hoạt động
băng qua biên giới vào đất Lào thâu thập tin tức tình báo dọc theo đường số 9,
từ Lao Bảo vào khu vực đông nam nước Lào. Chính quyền Lào cũng có vấn đề nội bộ
với cộng sản Pathet Lào, nên thỏa hiệp để cho quân đội VNCH mặc quân phục quân
đội Hoàng Gia Lào để che dấu họ là quân nhân VNCH.
Trong những tháng kế tiếp, quân đội VNCH thiết lập một dẫy tiền đồn “yểu
mệnh” (giữ không được lâu) nơi hướng tây tỉnh Kontum (tỉnh cực bắc trên vùng
cao nguyên), trên đất Lào. Các tiền đồn nhanh chóng bị mất sau cuộc đảo chánh lật
đổ chính quyền Hoàng Gia bởi một sĩ quan Nhẩy Dù, Đại Úy Không Le. Sự rạn nứt nội
tình nước Lào lan rộng ra, cộng sản Pathet Lào càng ngày càng lớn mạnh, liên
minh với cộng sản Bắc Việt, gây nguy hiểm cho quân đội VNCH trong việc thâu thập
tin tức tình báo trên đất Lào. Quân đội Bắc Việt nhanh chóng, chiếm đóng các tiền
đồn VNCH bỏ lại, làm các tuyến xuất phát cho các trận tấn công vào miền Nam Việt
Nam. Bộ Chính Trị đảng Lao Động (Cộng Sản) miền Bắc nhận biết rằng có trở ngại
trong viêc liên lạc giữa Washington và Saigon (chính trị). Cũng trong thời gian
này, Lực Lượng Đặc Biệt (Mũ Xanh) Hoa Kỳ đang huấn luyện LLĐB/VNCH để đảm trách
các hành quân vượt biên sang đất Lào dò thám, thâu thập tin tức tình báo.
Đầu tháng Ba năm 1964, sau chuyến viếng thăm Việt Nam cùng với Đại Tướng
Maxwell Taylor (TTMT), bộ trưởng Quốc Phòng Robert McNamara thúc đẩy mạnh việc
cho các toán biệt kích (SOG - chỉ riêng đơn vị SOG, Delta hay sau này là BCD vẫn
chỉ có nhiệm vụ trong nội điạ tùy theo yêu cầu của các quân khu). Các hoạt động
của cơ quan CIA trên đất Lào đã bàn giao cho quân đội (tư lệnh cơ quan MACV –
COMUSMACV) trong tháng Mười Một năm 1963.
“Những điều cần thiết (nhân lực, vật lực) cho các hoạt động vượt biên,
như trước đây dò thám đường biên giới, hiện tại là nhiệm vụ của cơ quan MACV. Vấn
đề phức tạp, phải thiết lập các căn cứ hành quân tiền phương để “phóng” đi những
toán biệt kích xâm nhập vào đất Lào. Và vấn đề quân biệt kích Mũ Xanh. Cơ quan
MACV có trong tay đơn vị LLĐB/HK, có thể tuyển mộ các quân nhân Mũ Xanh có khả
năng, kinh nghiệm cho các chuyến hành quân vượt biên.”
Hơn nữa, Hiệp định Geneva năm 1962 ngăn cấm quân nhân ngoại quốc hiện diện
trên đất Lào. Trong tháng Ba năm 1964, bộ Tổng Tham Mưu (quân đội Hoa Kỳ) cố vấn
bộ trưởng Quốc Phòng, đã đến lúc bãi bỏ các giới hạn về biên giới Lào Việt. Các
giới hạn đó đã cản trở, giới hạn khả năng tác chiến ở Việt Nam. Các tướng lãnh bộ Tồng Tham Mưu cũng khuyến cáo bãi bỏ các điều giới hạn trong hành quân vượt biên xâm
nhập vào đất Lào. Tổng Thống Hoa Kỳ chấp thuận các điều báo cáo của McNamara về
Việt Nam trong tháng Ba năm 1964.
Điều khuyến cáo số 11, cho bộ Ngoại Giao quyền quyết định (chấp thuận
hay không).
“Cho phép tiếp tục các phi vụ thám thính dọc theo biên giới Việt Nam
(Nam Việt Nam), và quân đội VNCH được phép “truy kích” địch băng qua phần đất Lào
nhằm mục đích kiểm soát đường biên giới. Các cuộc hành quân cấp lớn vào đất Lào,
lớn hơn cấp tiểu đoàn phải có sự chấp thuận của Souvanna Phouma. Các cuộc hành
quân vượt biên sang đất Miên tùy theo sự quan hệ với chính quyền Cambodia.”
Với sự chấp thuận của cả hai chính quyền và việc bàn giao nhiệm vụ hoàn
tất. Với những tấm không ảnh lúc đó, cho thấy rõ ràng các hoạt động tiếp vận của
quân đội Bắc Việt trên đất Lào. Bộ Tổng Tham Mưu quân đội Hoa Kỳ, bộ Ngoại Giao
cho phép tư lệnh cơ quan MACV (COMUSMACV) lập tức phối hợp với chính quyền
VNCH, xúc tiến ngay tức khắc các hoạt động thâu thập tin tức tình báo trên đất
Lào.
Cấp chỉ huy cao cấp VNCH cùng với các cố vấn trong cơ quan MACV đã chuẩn
bị từ hơn một năm qua chờ cho các đơn vị chính quy Hoa Kỳ sang Việt Nam tham
chiến. Họ nhanh chóng thảo ra chương trình Delta, cho các toán biệt kích vuợt
biên bí mật. Các toán biệt kích trong thời gian này được lệnh dò thám bên kia
biên giới, tìm kiếm các căn cứ của địch (Bắc Việt) và báo cáo sự di chuyển các
đơn vị địch. Quân Mũ Xanh LLĐB/HK làm việc
cho cơ quan CIA ở Việt Nam từ khi người Pháp “bị đá” ra khỏi Việt Nam. Cơ quan
MACV xử dụng họ với kinh nghiệm để phụ giúp thành lập một đơn vị biệt kích mới
cho nhiệm vụ xâm nhập dò thám, thâu thập tin tức tình báo.
Leaping Lena lúc khởi thủy do cơ quan Trung Ương Tình Báo CIA tuyển mộ,
tổ chức, bao gồm các toán biệt kích hoàn toàn VNCH, được quân Mũ Xanh Hoa Kỳ từ
liên đoàn 1 LLĐB/HK từ Okinawa qua Việt Nam huấn luyện dưới quyền của cơ quan
MACV. Trong tháng Năm 1964, Đại Úy William J. Richardson, Jr. và Trung Sĩ Nhất
Paul Payne lựa chọn quân tình nguyện VNCH lấy từ liên đoàn Quan Sát số 1. Họ huấn
luyện dân tộc thiểu số cho hành quân Leaping Lena. Toán quân nhân Mũ Xanh đến lừ
liên đoàn 1 LLĐB/HK (Okinawa) được thuyết trình cho biết họ sẽ nằm trong chương
trình Delta (B-52) có bộ chỉ huy ở Nha Trang.
Nhiệm vụ cho các toán biệt kích mới thành lập có tên là Hành Quân
Leaping Lena. Các quân nhân Lực Lượng Đặc Biệt Hoa Kỳ chỉ làm nhiệm vụ cố vấn và
huấn luyện cho quân biệt kích VNCH các kỹ thuật viễn thám, tuần tiễu, nhẩy dù
chữa cháy (smoking jump, mặc quần áo dầy chống va chạm vào cành cây). Cố vấn
Hoa Kỳ sẽ không đi theo các toán biệt kích VNCH lúc thi hành nhiệm vụ xâm nhập.
Được biết chắc những khoảng trống (trong rừng) đủ rộng để làm bãi thả dù,
quân đội Bắc Việt sẽ đặt trạm quan sát, theo dõi, do đó các toán biệt kích
Leaping Lena (Hành Quân Lôi Vũ) sẽ mặc quần áo chống va chạm, nhẩy dù xuống một
khu vực bất ngờ. Hai toán sẽ nhẩy dù xuống khu vực nơi hướng bắc đường số 9, ba
toán còn lại xuống khu vực gần Muong Nong nơi phiá nam. Nhiệm vụ cho các toán
biệt kích chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn 1, thâu thập tin tức tình báo sự di
chuyển người (đơn vị Bắc Việt), xe cộ, các kho chứa hàng. vị trí súng đại bác
(pháo binh) và các quân dụng cỡ lớn của địch. Nếu mọi chuyện diễn ra tốt đẹp,
trong giai đoạn 2 các toán biệt kích được lệnh tấn công quấy rối căn cứ binh trạm
Bắc Việt, gọi phi cơ oanh kích những mục tiêu dễ tìm, và phối hợp với các đơn vị
Nhẩy Dù hay Biệt Động Quân tấn công (giới hạn vì lý do chính trị) các mục tiêu
lựa chọn.
Đó là một thảm họa cho hành quân Leaping Lena về số quân nhân tổn thất
(bị giết hoặc bị bắt sống), tuy nhiên cấp chỉ huy LLĐB Việt Mỹ học hỏi được một
điều, phải có quân Mũ Xanh LLĐB/HK đi theo các chuyến xâm nhập (Ngoại trừ toán
biệt kích Lôi Hổ của Nha Kỹ Thuật VNCH, một toán biệt kích ‘SOG’ sau này có quân
Mũ Xanh Hoa Kỳ làm trưởng toán ‘0-0’, toán phó ‘0-1’ và người mang máy truyền
tin ‘1-1’). Ngành tình báo quân đội Hoa Kỳ được biết thêm, khu vực hành quân Leaping
Lena, có nhiều đơn vị chính quy Bắc Việt, trang bị, quân phục đầy đủ, tất cả các
chiếc cầu đều có hai lính Bắc Việt canh gác. Quân đội Bắc Việt di chuyển rất
thường xuyên trên các đường mòn (khó nhìn thấy từ trên không, do rừng núi rậm rạp),
có đơn vị cấp tiểu đoàn di chuyển băng qua biên giới vào khu vực Khe Sanh. Mặc
dầu không thành công, hành quân Leaping Lena đem lại nhiều điều cần thiết để làm
nên móng xây dựng chương trình kế tiếp, Hành quân Delta.
Sau thảm họa Leaping Lena, người Hoa Kỳ đưa sang Việt Nam hai toán biệt
kích dưới quyền chỉ huy của Thiếu Tá Fred Patton, Thượng Sĩ Robert Maddox, từ
Okinawa để tìm kiếm quân quân biệt kích VNCH vẫn còn sống sót, thất lạc bên Lào.
Kết qủa không tìm được gì thêm ngoại trừ năm biệt kích chạy thoát về từ trước.
Chiến thuật xử dụng quân biệt kích xâm nhập cũng thay đổi sau hành quân
Leaping Lena. Các toán biệt kích Delta thực hiện các chuyến hành quân viễn thám
(LRRP) lấy tên là “Chạy Đường Mòn” (Road Runner). Vẫn được quân Mũ Xanh Hoa Kỳ
huấn luyện, tuy nhiên loại hành quân này chỉ xử dụng sắc dân thiểu số Nùng,
Rhade, Raglai dễ ngụy trang làm dân thiểu số đi săn bắn, cơ hội sống sót gia tăng.
Loại hành quân “Chạy Đường Mòn” thường được áp dụng trong khu vực có sự hiện diện
đơn vị cấp lớn của địch, do đó quân biệt kích “Chạy Đường Mòn” mặc quân phục Bắc
Việt, trang bị tiểu liên xung kích AK-47. Kết qủa tổn thất cho các toán biệt kích
(Delta) “Chạy Đường Mòn” vẫn cao, do đó chương trình (hành quân Delta lại thay
đổi chiến thuật hành quân. Thêm một bằng chứng về sự cần thiết phải có quân Mũ
Xanh Hoa Kỳ trong các toán biệt kích, mới đạt hiệu qủa. Đến cuối năm 1964, một
toán biệt kích Delta bao gồm cả Mỹ lẫn VNCH cho các chuyến hành quân viễn thám.
Xử dụng một đơn vị kết hợp LLĐB/VNCH và quân Mũ Xanh nhiều kinh nghiệm Hoa Kỳ đến từ Okinawa, đặt dưới quyền chỉ huy trực tiếp của cơ quan MACV, đơn vị biệt kích mới thành lập có tên là B-52 Hành Quân Delta (được LLĐB xem như một sở chỉ huy B - chỉ huy một số toán A biệt kích), có thêm tiểu đoàn 91 Biệt Cách Dù làm đơn vị tiếp ứng (trường hợp khẩn cấp phải vào cứu toán biệt kích). Cấp chỉ huy đầu tiên chương trình Delta là Thiếu Tá Howard S. Mitchell, chỉ huy tạm thời sáu tháng (TDY), đến từ liên đoàn 1 LLĐB/HK (Okinawa). Thiếu Tá Mitchell qua thay thế Đại Úy Richardson trước đó trông nom chương trình Leaping Lena. Là cấp chỉ huy đầu tiên của Delta, Thiếu Tá Mitchell xây dựng đơn vị, Trong tháng Mười Hai năm 1964, Delta cho xâm nhập toán biệt kích đầu tiên kết hợp cả hai đơn vị LLĐB Việt Mỹ. Hành quân Delta cuối cùng trở nên một đơn vị “Tổng Trừ Bị” chuyên về các cuộc hành quân xâm nhập, dò thám lấy tin tức trong khắp miền nam Việt Nam. Hành quân Delta thường hoạt động ngoài vùng I chiến thuật, biệt phái cho các đơn vị Hoa Kỳ (TQLC, Nhẩy Dù Hoa Kỳ) để lấy tin tức tình báo trước khi quân đội Hoa Kỳ tảo thanh vùng hành quân. Chương trình Delta rất thành công do sở chỉ huy B-52, liên đoàn 5 LLĐB/HK đảm trách, cho đến tháng Sáu năm 1970 khi LLĐB Hoa Kỳ rút về nước và giải tán LLĐB/VNCH.
Theo tài liệu:
LTC Raymond C. Morris, “Operation Leaping Lena”, Radix Press 1964,
pages: 63-69.
Dallas, TX. 19 March,
2023
vđh
No comments:
Post a Comment